مملكة تونغا او تونجا

 الخريف رسميا بدأ يوم التلات الى فات .. المفروض يعنى

بعيدا عن حرارة الصيف الى مش راضية تروح الصبح ، بس هو بدأ رسميا يعنى .. اقولك اكبر دليل انه بدأ؟ 

انك عندك  SAD ،

 ده مش حزن .. 

ده اختصار :Seasonal affective disorder (المعنى الحرفى: الاضطرابات العاطفية الموسمية) 

الى بالبلدى بنقول عليه : اكتئاب موسمى

بعيدا عن كل الهزار ، بس ده حالة مرضية فعلا و ليها علاج بالادوية و زيها زى ال Bipolar و غيره من الامراض النفسية ، بس ده الى بيميزها عنهم ان ال trigger او الحافز بتاعها هو تغير الفصول و دخول الانسان فى فصول الخريف امتدادا للشتاء بتفضل الحالة موجودة ، و يبدا يتحسن فى دخول فصل الربيع.

حالات نادرة جدا تكاد تكون منعدمة الى الموضوع بيكون عندهم العكس ، يعنى يجيلهم الاكتئاب الموسمى مع بداية الربيع مش الخريف.

طيب ايه هى اعراض الSAD؟

1-تحس انك مكتئب طول اليوم ، و كل يوم من غير ما تحس بتحسن تماما

2-بتفقد الشغف فى الحاجات الى كنت المفروض بتستمتع بيها جدا قبل كده

3-طاقتك بتبقى قليلة جدا

4-مشاكل و لغبطة فى نوم

5-تغيرات فى الشهية سواء بالزيادة او النقصان و تغيرات فى وزنك

6-شعور بالخمول

7-صعوبة فى التركيز

8-الشعور باليأس أو انعدام القيمة أو الذنب (حلقات جلد الذات بتاعة الساعة 12 بتبقى طول اليوم)

9-التفكير فى الموت بوجه عام و فى حالات متأخرة جدا التفكير فى الانتحار

طيب احنا زى ما قولنا ان الحالة المرضية ده بتبدا فى فصل الخريف ، فيه ناس بتبدأها فى الشتاء بس و الخريف بيكون طبيعى و ده اعراضهم بتبدا مع دخول الشتاء بس و الاعراض بتكون :

1-بينامو زيادة عن العادى (اكتر من 10 ساعات فى اليوم)

2-شهيتهم بتبقى مفتوحة و بيحتاجو ياكلو حاجات كتير خصوصا الى بتكون غنية بالكربوهيدرات *كمان عشان يمد الجسم بالطاقة عشان الجسم يدفى*

عشان كده لو تلاحظ اغلبنا بيزيد فى فصل الشتاء فده يودينا للعرض رقم 3 و هو  

3- زيادة فى الوزن

4- طاقة قليلة و احساس بالخمول

طيب بردو احنا قولنا فوق ان فيه قلة قليلة جدا بيحصلها الاكتئاب الموسمى ده بس مع دخول فصل الصيف ، قولنا يكاد يكونو منعدمين بس هما موجودين يعنى و الاعراض ده بتبدا مع دخول فصل الصيف :

1-أرق

2-شهية ضعيفة جدا 

3-فقدان فى الوزن

4-قلق (anxiety)

طيب ايه اسباب الحالة المرضية ده؟

السبب الرئيسى ليها العلماء لسة ميعرفوش عنه حاجة ، يعنى مش عارفين ايه بالتحديد هو الى ممكن يسببلك الاعراض ده ، بس فيه حاجات اسمها triggers الى هى المحفزات الى تخلى الحالة تزيد عندك 

1-الساعة البيولوجية بتاعتك: مع بداية قلة تعرضك للشمس عشان مع بدايات فصل الشتاء الصبح بيبقى وقته اقصر من الليل و كمان مع وجود الغيوم فده بيقلل تعرضك للشمس ، فده احد اسباب تعرضك للاكتئاب الموسمى 

طيب قلة تعرضك للشمس ده بيعمل ايه فى الجسم؟ ده بيقلل نسبة ال Serotonin (سى-رو-تو-نين) ، ده عبارة عن ناقل عصبى جوة جسمك بيقوم بعدة وظايف بس اهمها انه مسئول عن سعادتك و احساسك بالرضا ، فده بيقل افرازه فى غياب الشمس عشان كده بيحصل الاكتئاب 

 2-اختلاف طول النهار و الليل مع اختلاف المواسم ده بيؤدى لاضطراب فى نسبة ال Melatonin (مى-لا-تو-نين)  و ده عبارة عن هرمون بيلعب دور مهم فى تنظيم نومك و مودك العام ، بيتفرز من الغدة النخامية اثناء النوم و فى وجود الظلام بالتحديد (لو بتنام و النور منور او فيه اضاءه جامدة ده بيصعب خروجه فالاحسن تنام فى بيئة مظلمة باليل) ، و نتيجة للاضطراب ده بتحصل اعراض الاكتئاب الموسمى

طيب بنعالج ازاى الموضوع ده كله؟

1-اول حاجة و ده اكتر حاجة بتجيب نتيجة مع الاكتئاب الموسمى هى ال light therapy (العلاج بالضوء) 

ده ببساطة فيه جهاز اسمه light box ده بيبقى مخصص للحالات بتاعة الاكتئاب ده بيطلع ضوء جامد بتقعد قدامه اول ما بتصحى من النوم ساعة او ساعتين مثلا ، ده بيبقى بديل لاشعة الشمس ، مكونات الشعاع ده بيكون فيه اقل نسبة ممكنة بحيث انها متسببش ضرر ليك من ال ultra violet rays (الاشعة فوق البنفسجية) الى المفروض كنت بتاخدها من الشمس و بتساعدك كمان تكون فيتامين د ، فانت بتقعد على بعد مسافة معينة من الجهاز على حسب بيطلع الاشعة ده قد ايه عشان ميضركش و كأنك قاعد فى الشمس زى الصيف.

2-ادوية مضادة للاكتئاب خصوصا لو فيه افكار انتحارية 

3-الtalk therapy و بالتحديد cognitive behavioral therapy (العلاج السلوكي المعرفي) ده عبارة عن طريقة علاج قايمة على تغير نمط فكرك او رؤيتك للمشكلة بوجه عام ، يعنى انك تكون عارف اولا انك مريض بكذا و علاجك كذا و اعراضك ده بسبب كذا و كذا فتبدأ تفكر بطريقة سليمة فى ازاى انك تتخلص من الاعراض ده كلها 

4- فيه حاجة اسمها Mind-body connection ( الاتصال بين العقل و الجسد ) ده عبارة عن شوية طرق تقدر بيهم تخلى مخك يهدى عن طريق حاجات الجسم الى بيعملها زى اليوجا و التأمل و سماع الاغانى و الرقص و هكذا.

طيب مؤخرا احنا كلنا كنا محبوسين فى البيوت بسبب انتشار فيروس كورونا ، فحتى لو مكنتش عندك SAD قبل كده فممكن يبقى عندك دلوقتى بسبب قلة خروجك من البيت و قلة تعرضك للشمس باختلاف المواسم ، الحل انك تحاول تتعرض للشمس انك مثلا تقعد فى البلاكونة الصبح بدرى او تفتح الشباك و تقف فى شعاع النور شوية ، تنام بدرى و تصحى بدرى عشان تلحق الشمس الصبح ، تنام على الاقل 6 ساعات فى اليوم فى الضلمة باليل انسب وقت عشان هرمون الmelatonin يتفرز بصورة طبيعية ، تأكل حاجات فيها فيتامين د كتير عشان تعوض عدم تعرضك للشمس بصورة كافية.